Iedereen heeft last van stress, stress is namelijk een vorm van spanning. Je hebt altijd een beetje spanning nodig om goed te kunnen functioneren. Deze spanning zorgt er namelijk voor dat je lichaam klaar is voor actie. Pas als er langere tijd te veel spanning aanwezig is, kan dit leiden tot klachten. Als we het over stress hebben, dan gaat het meestal over ongezonde druk of een teveel aan spanning. Maar stress is niet altijd ongezond. Stress is een hele natuurlijke en ook gezonde reactie van het lichaam. Op het werk helpt gezonde stress je om goed te presteren. Het maakt je alert, geconcentreerd en efficiënt. De spanning maakt het lichaam ook klaar voor actie en dat is nodig om te kunnen reageren op bedreigende situaties.
Wat is stress: positieve en negatieve stress
Positieve stress is bijvoorbeeld spanning die een plezierige gebeurtenis oproept, zoals bijvoorbeeld een vakantie. Het helpt je om goed te presteren en extra alert te zijn in bepaalde situaties. Deze stress verdwijnt weer en dan keert het lichaam weer terug naar een toestand van rust.
Negatieve stress die we ervaren kan zijn naar aanleiding van een nare gebeurtenis, frustraties, geen uitdaging hebben, langdurig onder druk staan, een traumatische gebeurtenis, een hoge werkdruk, enz. Als de spanning blijft aanhouden en het lichaam niet terugkeert naar een zogenaamd rustniveau, spreek je van chronische stress. Deze vorm heeft doorgaans grote en meer langdurige effecten op ons centrale en autonome zenuwstelsel.
Wat is stress: hoe ontstaat stress
Stress ontstaat wanneer de draaglast die je te verwerken krijgt groter is dan je draagkracht. Anders gezegd je hebt teveel hooi op je vork genomen. Hoe groot iemands draagkracht is, verschilt van persoon tot persoon. Sommige mensen kunnen dus meer stressvolle situaties aan dan andere. De bekendste veroorzaker van stress is een te hoge werkdruk, maar ook ziekte of het overlijden van een naaste kan voor stress zorgen.
Bij langdurige stress is de balans tussen draagkracht en draaglast verstoord wat kan leiden tot stressklachten. Deze klachten kunnen zich fysiek, psychisch of in het gedrag uiten. Deze signalen kunnen leiden tot chronische klachten waaronder, burn-out, chronische vermoeidheid, slaapproblemen, angststoornissen, nervositeit, depressieve gevoelens, maag- en darmklachten, nek- en schouderklachten en een verminderde werking van het immuunsysteem.
Wat is stress: effect op het zenuwstelsel
Bij stress reageert het lichaam in het autonoom zenuwstelsel. Het lichaam registreert de dreiging in de amygdala, een deel in de hersenen wat een rol speelt bij de verwerking van prikkels. Het sympathische deel in het lichaam gaat hierop reageren, je hart gaat sneller kloppen, je spijsvertering vertraagt en je bloeddruk gaat omhoog.
De bijnieren geven adrenaline en noradrenaline af, dit zijn hormonen en deze zetten de lichaamsfuncties in een hogere versnelling. Het lichaam gaat dan cortisol aanmaken, wat ook wel het stresshormoon genoemd wordt. Cortisol zorgt ervoor dat bepaalde eiwitten in spieren worden afgebroken, waarbij aminozuren vrijkomen. Hiervan wordt glucose (energie) gemaakt. Deze energie wordt gebruikt om het lichaam weer terug te brengen in evenwicht.
Cortisol heeft vele goede eigenschappen: het regelt het waak- en slaapritme en beïnvloedt het spijsvertering en afweersysteem. In het geval van chronische stress blijft het cortisolgehalte in het bloed hoog, hierdoor raakt het immuunsysteem uitgeput.